Πολλά έχουν ακουστεί τις τελευταίες ημέρες σχετικά με την Αλυκή και το ΤΑΙΠΕΔ. Επειδή πολλά από αυτά δεν είναι σωστά (π.χ., η Αλυκή είναι «περιοχή Ramsar» ή «το NATURA δεν επιτρέπει πώληση»), επιχειρούμε μια σύντομη ανάλυση με βάση τη νομοθεσία:
Με το ν. 3986: Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015 (γνωστού ως μεσοπρόθεσμο ή ως εφαρμοστικός νόμος (του μνημονίου) συστάθηκε ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΤΑΜΕΙΟ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ)» και αποκλειστικό σκοπό «την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, καθώς και περιουσιακών στοιχείων των δημοσίων επιχειρήσεων των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ».
Στο κεφάλαιο Β΄, Άρθρο 11 (Γενικοί Κανόνες Χωροθέτησης και Γενικές Χρήσεις Γης), παρ. 2 του εν λόγω νόμου, διαβάζουμε:
2. Δεν επιτρέπεται η αξιοποίηση δημοσίων ακινήτων, τα οποία εμπίπτουν στο σύνολό τους σε οικότοπους προτεραιότητας, σε περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης και προστασίας της φύσης που καθορίζονται κατά τις διατάξεις των άρθρων 19 παράγραφοι 1 και 2 και 21 του ν. 1650/1986 (Α΄ 160), όπως ισχύει, σε πυρήνες εθνικών δρυμών και σε διατηρητέα μνημεία της φύσης.
Παρατήρηση 1.
Ο εφαρμοστικός νόμος 3986 ΔΕΝ αναφέρεται σε περιοχές NATURA 2000 και ΔΕΝ εξαιρεί προκαταβολικά τις περιοχές αυτές από αξιοποίηση μέσω ΤΑΙΠΕΔ. Να σημειωθεί επίσης ότι η Αλυκή Αιγίου ΔΕΝ είναι υγρότοπος Ramsar και ότι ούτως ή άλλως η διεθνής σύμβαση Ραμσάρ είναι αδύναμο νομικό εργαλείο σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές Οδηγίες που συνέστησαν το δίκτυο NATURA 2000.
Παρατήρηση 2.
Ο εφαρμοστικός νόμος εξαιρεί :
1. τους οικοτόπους προτεραιότητας
2. τις περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης
3. τις περιοχές προστασίας της φύσης
4.τους πυρήνες εθνικών δρυμών
5. τα διατηρητέα μνημεία της φύσης
Οι κατηγορίες 4 και 5 δεν έχουν εφαρμογή στην περίπτωση της Αλυκής. Ας δουμε τι ισχύει για τις κατηγορίες 1,2 και 3.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Τις κατηγορίες αυτές προστασίας γης προσδιορίζει ο NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3937 Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις (που αντικαθιστά ορισμένα άρθρα του ν. 1650/86) όπου διαβάζουμε:
‘Αρθρο 4
2. Χερσαίες, υγροτοπικές, θαλάσσιες ή μεικτού χαρακτήρα περιοχές, μεμονωμένα στοιχεία ή σύνολα της φύσης και του τοπίου, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενα προστασίας και διατήρησης λόγω της οικολογικής, βιολογικής, γεωλογικής, γεωμορφολογικής, εν γένει επιστημονικής ή αισθητικής σημασίας τους.
3. Οι περιοχές, τα στοιχεία ή τα σύνολα της παραγράφου 2 μπορούν να χαρακτηρίζονται, σύμφωνα με τα κριτήρια του άρθρου 19, ως:
− Περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης
− Περιοχές προστασίας της φύσης
− Φυσικά πάρκα και ειδικότερα ως: εθνικά ή περιφερειακά πάρκα
− Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών και ειδικότερα ως: ειδικές ζώνες διατήρησης (Ε.Ζ.Δ.), ζώνες ειδικής προστασίας (Ζ.Ε.Π.) ή καταφύγια άγριας ζωής ή συνδυασμός αυτών.
− Προστατευόμενα τοπία και στοιχεία τοπίου ή προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ 3.
Η Αλυκή είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA 2000 (GR2320006) και ως ΕΖΔ και ως ΖΕΠ. Ως ΕΖΔ εντάχθηκε για τους τύπους οικοτόπων και για σημαντικά είδη φυτών και ζώων εκτός πουλιών (βάσει της Οδηγίας 92/43 HABITATS) και ως ΖΕΠ εντάχθηκε για τα σημαντικά είδη πουλιών (βάσει της Οδηγίας 79/409 BIRDS). Δηλαδή, η Αλυκή ανήκει στην κατηγορία Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών του ν. 3937.
Όπως είδαμε (παρατήρηση 2) η κατηγορία αυτή ΔΕΝ εξαιρείται από την αξιοποίηση ΤΑΙΠΕΔ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μπορεί η Αλυκή να ενταχθεί σε κατηγορία απόλυτης/προστασίας της φύσης ώστε να διασωθεί;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Στην παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου 4 του ίδιου ν. 3937, διαβάζουμε:
5. α) Για τα αντικείμενα προστασίας και διατήρησης της παραγράφου 3 και τις ζώνες που τα περιβάλλουν καταρτίζονται σχέδια διαχείρισης, με τα οποία, στο πλαίσιο των όρων και προϋποθέσεων που τίθενται στις πράξεις χαρακτηρισμού: (α) καθορίζονται τα αναγκαία μέτρα οργάνωσης και λειτουργίας για τη διατήρηση των αντικειμένων που προστατεύονται, (β) εξειδικεύονται οι όροι και περιορισμοί άσκησης δραστηριοτήτων και εκτέλεσης έργων με την επιφύλαξη της παραγράφου 7 του άρθρου 19 και της παραγράφου 9 του άρθρου 21 και (γ) προσδιορίζονται αναλυτικά οι κατευθύνσεις και οι προτεραιότητες για την υλοποίηση έργων, δράσεων και μέτρων που απαιτούνται για την αποτελεσματική προστασία, διαχείριση και αποκατάσταση των αντικειμένων που προστατεύονται κατά περίπτωση.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ 4.
Απαιτεί λοιπόν ο νόμος την κατάρτιση ενός σχεδίου διαχείρισης βάσει της τεκμηρίωσης του οποίου και σύμφωνα με το Άρθρο 5 του νόμου 3937 η Αλυκή θα χαρακτηριστεί (στο σύνολό της ή εν μέρει) Περιοχή απόλυτης προστασίας ή προστασίας τη φύσης.
Επείγει επομένως η κατάρτιση αυτού του σχεδίου διαχείρισης όπως επιμένουμε εδώ και χρόνια και όπως κατά προτεραιότητα θα υλοποιούσαμε ως Δημοτική Αρχή.
ΕΡΩΤΗΣΗ:
Δηλαδή στην παρούσα φάση η Αλυκή είναι πλήρως απροστάτευτη απέναντι στο ΤΑΙΠΕΔ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Το υδάτινο τμήμα της Αλυκής προστατεύεται αυτοδικαίως ως ΟΙΚΟΤΟΠΟΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1150* ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΕΣ βάσει του άρθρου 6 της Οδηγίας 9243 HABITATS. To τμήμα αυτό βλέπετε στο συνημμένο Χάρτη τύπων οικοτόπων (ΥΠΕΚΑ 2001).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Στην παρούσα φάση τυχόν ενεργοποίηση της διαδικασίας πώλησης κλπ της Αλυκής θα εξαιρούσε μόνο το υδάτινο τμήμα όπως έχει χαρτογραφηθεί από ΥΠΕΚΑ και το οποίο σε κάθε περίπτωση και εις το διηνεκές παραμένει ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ.
Ωστόσο, η περιβάλλουσα υγροτοπική έκταση και η παραλιακή λωρίδα είναι εκποιήσιμες.
Καθώς δεν υπάρχει σχέδιο διαχείρισης της Αλυκής που να προσδιορίζει επακριβώς τις επιτρεπόμενες χρήσεις αυτών των εκτάσεων, θα χρησιμοποιούνταν γενικότερες νομοθετικές διατάξεις (και των ν. 3986 και 3937) που ορίζουν επιτρεπόμενες χρήσεις και οι γενικότερες χωροταξικές, πολεοδομικές κλπ διατάξεις.
Κατά το ηπιότερο σενάριο επιτρεπόμενη χρήση μπορεί να είναι η αξιοποίηση της Αλυκής για οικοτουρισμό-παρατήρηση πουλιών. Τότε ο νέος ιδιοκτήτης μπορεί να ενδιαφερθεί, να δημιουργήσει, για παράδειγμα, μία βορειοευρωπαϊκού τύπου κλειστή ρεζέρβα. Περιφράσσοντας την αλυκή με καλαμιώνα ή με άλλο τρόπο που να αποκλείει την θέα από έξω, μπορεί να δημιουργήσει υποδομές αναψυχής-παρατήρησης φύσης στο εσωτερικό χερσαίο τμήμα τις οποίες να διαθέτει στο κοινό έναντι αντιτίμου εισόδου.
διαβάστε:
- Ιστοσελίδα ΤΑΙΠΕΔ: http://www.hradf.com/el
- ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3986: Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 – 2015.(ΦΕΚ Α’ 152/1-7-2011): http://www.taxheaven.gr/laws/law/index/law/328
- ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3937 Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α’ 60/31-3-2011): http://nomoi.info/%CE%A6%CE%95%CE%9A-%CE%91-60-2011-%CF%83%CE%B5%CE%BB-1.html
Πληροφορίες: Νίκη Καρδακάρη, conservationexpert[email protected], 6932839516.
