Ίσως άργησα, ίσως και όχι. Η σοβαρότητα του θέματος, πρώτον, το ότι έχω «απέναντί μου» μια συνάδελφο, τουλάχιστον ως προς το αντικείμενο, δεύτερον, τρίτον, το ότι εγώ εργάζομαι με διαφορετικά «εργαλεία», τα βιβλία, αλλά και η οφειλόμενη σοβαρότητα για ένα τόσο σπουδαίο (ίσως και παγκοσμίου ενδιαφέροντος) θέμα, σε συνδυασμό με την επίσης επιστημονική προσοχή προς τα ανακοινωθέντα από συνάδελφο, ήταν επίσης λόγοι που απαιτούσαν χρόνο.
Κι αφού πιστεύω ότι «απολογήθηκα» αρκούντως, για την καθυστερημένη(;) ανακοίνωσή μου ας πάμε τώρα στην ουσία. Θα ακολουθήσω την πορεία της ανακοίνωσης της εξαιρέτου κατά τα άλλα επιστήμονος:
Η ανακοίνωση:
1) Η κ. Περιστέρη ανακοίνωσε ότι «βρέθηκε το μονόγραμμα του Αντιγόνου του Μονόφθαλμου και του Ηφαιστίωνα».
Σχόλια (αρνητικά) δικά μας: α)Δηλαδή και οι δύο είχαν το ίδιο μονόγραμμα; β)Βρήκε δύο; Και τότε, γιατί λέει «το μονόγραμμα» και όχι «τα μονογράμματα»; γ)Γιατί δεν αναφέρει ποιο είναι αυτό; δ)Αν εννοεί όπως λέει πιο κάτω, το «Η», από το ίδιο γράμμα αρχίζει μόνο ο Ηφαιστίωνας; Αν ήταν το μονόγραμμα «ενός διάσημου εμπρηστή, του Ηρόστρατου, ας πούμε, εκδοχή που ταιριάζει και με την τότε ιστορία (γεγονότα και χρονολογία) ή οποιουδήποτε άλλου ονόματος που έχουν σχέση με το γεγονός και την τοποθεσία; π.χ. Το «Η» να δηλώνει Ηιόνα τοποθεσία και πόλη που είχαν καταφύγει οι Αθηναίοι με τον Κλέονα τον αρχηγό τους, κι εκεί να ήταν μια στήλη για να τους θυμίζει(;) ή να τους τιμήσει, αλλά ταυτόχρονα να παίρνει και δόξα επειδή τους νίκησαν; Ας μην ξεχνούμε, (Θουκ. IV) ότι ο Βρασίδας σκοτώθηκε στη μάχη αυτή όπως και ο Αθηναίος Κλέoνας. Αρχηγός των Σπαρτιατών ο Κλεαρίδας στη θέση του Βρασίδα. Γιατί λοιπόν να μην ήθελε να δοξασθεί κι αυτός, λέγοντάς τους: «Εγώ νίκησα τους συμμάχους των Αθηναίων (Ηϊωνίτες) και όχι ο Βρασίδας(!) που ήδη είχε σκοτωθεί. Τέτοιοι άλλωστε ήταν και οι τύμβοι στο Μαρθώνα, όπου οι 700 Θεσπιείς τάφησαν ξεχωριστά!
Με ένα «Η» λοιπόν, δεν βγάζουμε ιστορική αλήθεια κ. Περιστέρη. Το «Η» είναι «εύρημα» όχι όμως ιστορική αλήθεια. Σεις ως αρχαιολόγος, δικαιούστε να μιλάτε περί «ευρήματος» όχι όμως, όπως εμείς οι ιστορικοί, που μιλάμε περί ιστορικής αλήθειας.
2) Ανακόινωσε η κ. Περιστέρη ότι ο «τύμβος έχει υποστεί πολυάριθμες λεηλασίες» και πιο κάτω: «βρέθηκαν πολλά νομίσματα καμένα…»
Σχόλια δικά μας: Να που με ομολογία δικιά της μπορεί να συνδυαστεί με την προηγούμενη ιστορική σκέψη μας ότι από κει πέρασε ο ίδιος «διάσημος εμπρηστής», Ηρόστρατος, που συμφωνεί με το «Η» και που την επόμενη με τη χρονολογία κατασκευής του μνημείου 357π.Χ. ,δηλαδή πέρασε το 356π.Χ. από το μνημείο, επομένως όταν ο διάσημος εμπρηστής είχε κάψει το ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο, που ήταν ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου;
Στα Γερμανικά σήμερα η λέξη Herostrat, δηλώνει τον πυρομανή που «διψά για δόξα δια του εμπρησμού», ενώ στα Αγγλικά, όρος Herostratic fame δηλώνει «τη δόξα που προέρχεται από εμπρησμό»;
3) Η θέση της κ. Περιστέρη: «Στο συγκρότημα υπάρχουν τρεις επιγραφές που αποτελούν συμβόλαια παραδόσεως του έργου με μόνο εύρημα το μονόγραμμα «Η», ενώ αλλού μνημονεύει ως αποδεικτικό στοιχείο κατασκευής του έργου το ρήμα «παρέλαβον»».
Σχόλια δικά μας, επίσης αρνητικά: Από τη μια η κ. Περιστέρη μας πληροφορεί ότι είναι «λατρευτικός ο χώρος» κι από την άλλη ότι είναι συμβόλαια κατασκευής, ενώ αλλού γράφει ότι είναι το ρήμα «παρέλαβον». Δηλαδή ο κατασκευαστής είναι και παραλήπτης; Δε θα ‘πρεπε να λέει τουλάχιστον «παρέδωσα» ή «ήγειρα»; Κι έπειτα από αυτό το «πρωτόκολλον» παραλαβής ή παραδόσεως θα ήταν μέσα σε ένα λατρευτικό χώρο; Οι πράξεις των ανθρώπων κα Περιστέρη, γίνονται κατ΄εφαρμογήν μιας λογικής. Εδώ, βλέπετε να υπάρχει κάποια στοιχειώδης λογική συνέπεια;
4)Ανακοίνωσε η κ. Περιστέρη, ότι «κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, βρέθηκαν νομίσματα σε καλή κατάσταση, με τις προτομές του Μ. Αλεξάνδρου και του Κασσάνδρου».
Σχόλια δικά μας: Αν τα νομίσματα ήταν αυτών των δύο πώς συμβιβάζεται: Από τη μια μεριά να είναι ο τάφος του 357π.Χ. (του β’μισού του 4ου αι., όπως χαρακτηριστικά λέει η κ. Περιστέρη) κι από την άλλη ο Μ. Αλέξανδρος να γεννήθηκε στις 6 του μήνα Λώου (Ιουλίου) στην Πέλλα το 356π.Χ., δηλαδή την ίδια νύχτα που πυρπόλησε ο Ηρόστρατος τον ναό της Αρτέμιδος ή πάλι το 356π.Χ., αλλά στις 21 Ιουλίου; Δηλαδή φτιάξανε την προτομή του Μ. Αλεξάνδρου …πριν …γεννηθεί; Αυθαίρετες λοιπόν οι ερμηνείες της κ. Περιστέρη.
Η δική μας εξήγηση:
Το μνημείο δεν σχετίζεται με τον Μ. Αλέξανδρο. Διότι:
1) Τα ευρήματα και ιδίως αυτά που σχετίζονται με τα ιωνικά κιονόκρανα, αλλά και τον ιωνικό ρυθμό στους κίονες, σχετίζονται με την Αθήνα και τις συμμάχους πόλεις ή αποικίες της περιοχής, όπως εδώ η Αμφίπολη.
2) Το «Η» ουδόλως σχετίζεται με τον Ηφαιστίωνα, γιατί απλούστατα χρονολογικώς ο ναός ή ο τύμβος γενικότερα είναι προγενέστερα του 356π.Χ. έτους γεννήσεως του Μ. Αλεξάνδρου, ενώ είναι πιθανόν να σχετίζεται λόγω εμπρησμού, με τον Ηρόστρατο, που έζησε το 356π.Χ.,και σχετίζεται με τη μάχη της Αμφίπολης που έγινε το 422π.Χ.
3) Η Αμφίπολη ήταν αποικία των Αθηναίων. Πέριξ όμως της Αμφίπολης υπήρχαν κι άλλες πόλεις ιωνικές και σύμμαχες των Αθηναίων (Μύρκινος, Ηϊών, Γαληψός, Άρμιλος και πιο κάτω η Ν. Θάσος, η Στάγιρος, πατρίδα του Αριστοτέλη-να γιατί ήρθε στη Αθήνα ο Αριστοτέλης-, Άκανθος, Σπάρτωλος, Όλυνθος-να γιατί ο Δημοσθένης αργότερα ξεσήκωσε τους Αθηναίους κατά του Φιλίππου, που ήθελε να την πάρει). Η περιοχή δηλαδή ήταν με τους Αθηναίους. Όλες αυτές οι πόλεις της περιοχής είχαν πλούτο και από τα μεταλλεία, αλλά και από τα ξύλα και κυρίως τους κέδρους. Να επίσης, γιατί οι Σπαρτιάτες ήθελαν για λογαριασμό τους την περιοχή, προφασιζόμενοι, ότι ήταν αποικία των Χαλκιδέων. Εκεί λοιπόν συγκεντρώθηκαν: ο Κλέων (Αθηναίος), ο Περδίκας(σύμμαχος), οι Θάσιοι, οι Ηϊοναίοι, ο βασιλιάς τους Πολλής και αρκετές εκατοντάδες από τη Γαληψό. Σύνολο περίπου 3.800. Όλοι αυτοί ήταν στο ύψωμα (λόφο) Κεδρύλιο. Αυτός ο λόφος, ονομάστηκε έτσι, διότι ήταν γεμάτος από κέδρους. Τα δέντρα αυτά, είναι ιδιόμορφα και κει τα καλλιεργούσε μια «ομάδα»- «κάστα» υλοτόμων-καλλιεργητών που ήξεραν, ήταν αυτόχθονες, προ ετών. Έτσι λοιπόν, ο μεταγενέστερος λόφος «Καστά», με παρατονισμό, είναι ο λόφος Κεδρύλιον, έξω από την Αμφίπολη που μνημονεύει ο Θουκυδίδης(βιβλ. IV, V). Απέναντι από τον Κλέωνα ήταν ο Βρασίδας, ο οποίος εν τω μεταξύ είχε συμμαχήσει κι ελευθερώσει την Αμφίπολη και την απομάκρυνε από τους Αθηναίους. Αυτός είχε: 1.500 Θράκες μισθοφόρους, Αμφιπολίτες, Ηϊώνες πελταστές, 1.500 πελταστές Μυρκίνιους, Χαλκιδείς 2.000 οπλίτες, 300 ιππείς, σύνολο 2.300 με τον αρχηγό τους τον Κλεαρίδα. Όλοι αυτοί και οι 1.500 με τον Βρασίδα στο λόφο Κεδρύλιο. 2.300 του Κλεαρίδα και 1.500 του Βρασίδα. Σύνολο: 3.800. Όταν ο Κλέων είδε τόσο πλήθος με τον Βρασίδα, τους δε Αμφιπολίτες να είναι σύμμαχοι πλέον με τον Βρασίδα, έφυγε, και κατά τη φυγή σκοτώθηκε ο ίδιος και 600 περίπου Αθηναίοι που ετάφησαν αργότερα από τον Κλεαρίδα (υπαρχηγό του Βρασίδα, γιατί εν τω μεταξύ και ο Βρασίδας τραυματίστηκε). Ετάφησαν στο λόφο Κεδρύλιο ή Καστά. Να γιατί δε βρήκαν επίσημο τάφο. Ό,τι βρέθηκε ήταν του Βρασίδα, τον οποίο οι Αμφιπολίτες ελάτρευαν στη συνέχεια ως ήρωα, ιδρυτή και θεό τους, ετελούντο δε προς τιμήν του αγώνες. Να τα είκοσι στρέμματα που βρέθηκαν, να γιατί όλη η περιοχή ήταν περιτειχισμένη. Και να πώς εξηγείται ότι βρέθηκε χώρος περικαλής , όπου είχε τοποθετηθεί στην αρχή ο Βρασίδας(χρυσή λάρνακα), ο οποίος αργότερα μεταφέρθηκε στο μουσείο της Αμφίπολης. Και να πώς ενώ ο χώρος ήταν λαμπρός, όμως δεν είχε βρεθεί ακόμη ο νεκρός. Να γιατί η χρυσή λάρνακα του Βρασίδα μεταφέρθηκε στους νεότερους χρόνους στο μουσείο της Αμφίπολης, να ποια η σχέση των ιωνικών κιονοκράνων και να όλα εξηγούνται από την ιστορία.
Φίλοι μου, λέγεται ότι η Αρχαιολογία χωρίς την Ιστορία είναι μουγκή, όπως και η Ιστορία χωρίς την Αρχαιολογία είναι κουτσή. Και να γιατί παλιότερα στο πανεπιστήμιο τα τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ήταν ένα, ενώ αργότερα επί… σοσιαλιστών, κακώς τα χώρισαν, γιατί δεν ήξεραν τι τους γίνεται, κι έκαναν τη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών έξι τμήματα. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Αυτή λοιπόν είναι η ΑΛΗΘΕΙΑ για τους τάφους της Αμφίπολης. Και να ποιος είναι ο μεγάλος που τάφηκε εκεί. Ο ελευθερωτής, ισόθεος, και νέος ιδρυτής της Αμφίπολης, ο στρατηγός Βρασίδας ο Λακεδαιμόνιος, και οι άλλοι Αθηναίοι, αλλά και οι σύμμαχοι των Αθηναίων που ετάφησαν εκεί και μαζί και χώρια, κατά τη συνήθεια των χρόνων εκείνων. Βλέπε τύμβο Μαραθώνα, όπου υπήρχε το κενοτάφιο των Αθηναίων και πιο δίπλα των 700 Θεσπιέων! Οι άνθρωποι μετά θάνατον δεν έχουν τίποτα να μοιράσουν… Αντίθετα, τους ενώνει ο θάνατος!
ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΑΡΝΑΚΙΩΤΗΣ
Dr ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ-ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ
&
ΑΓΓΕΛΟΣ ΒΑΡΝΑΚΙΩΤΗΣ
Dr ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
