Ένα εκτεταμένο σχέδιο εξαπάτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω αγροτικών επιδοτήσεων αποκαλύπτει το Politico, σε εκτενές ρεπορτάζ που δημοσιεύει. Η υπόθεση, που έχει ήδη οδηγήσει σε ποινικές διώξεις, αφορά την παράνομη είσπραξη εκατομμυρίων ευρώ από επιτήδειους, οι οποίοι δήλωναν ψευδώς ότι κατέχουν ή εκμεταλλεύονται αγροτικές εκτάσεις. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι αποκαλύψεις θέτουν στο στόχαστρο όχι μόνο τους δράστες, αλλά και τον τρόπο λειτουργίας κρατικών φορέων που είναι υπεύθυνοι για τη διανομή των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Δεκάδες υποθέσεις στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) διερευνά περίπου 70 υποθέσεις, όπου Έλληνες πολίτες φέρονται να εισέπραξαν αγροτικά κονδύλια από το 2017, βασιζόμενοι σε ψευδείς δηλώσεις ιδιοκτησίας ή καλλιέργειας. Οι επιτήδειοι εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη αυστηρών ελέγχων και δήλωσαν εκτάσεις που δεν τους ανήκαν, στερώντας από νόμιμους αγρότες τα χρήματα που δικαιούνταν.
Το δημοσίευμα επισημαίνει την πιθανή εμπλοκή κρατικών φορέων, με επίκεντρο τον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ). Παρότι υπάλληλοι του Οργανισμού προσπάθησαν να ερευνήσουν τις ύποπτες αιτήσεις, όσοι επιχείρησαν να αποκαλύψουν την απάτη βρέθηκαν στο περιθώριο.
Η μέθοδος της απάτης και ο ρόλος του ΟΠΕΚΕΠΕ
Η απάτη φέρεται να ξεκίνησε το 2017, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση διεύρυνε την επιλέξιμη προς επιδότηση αγροτική γη. Στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ, σε συνεργασία με τεχνικές εταιρείες, απέκτησαν πρώτοι πρόσβαση στα νέα δεδομένα και φέρονται να έδωσαν πληροφορίες σε συγκεκριμένα άτομα, τα οποία υπέβαλαν αιτήσεις χωρίς τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Το Politico αποκαλύπτει ότι οι ελεγκτές του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ήταν υποχρεωμένοι να ελέγχουν τίτλους ιδιοκτησίας ή συμβάσεις, επιτρέποντας στους απατεώνες να αλλάζουν διαρκώς τις δηλώσεις τους.
Μάλιστα, μεγάλο μέρος των ψεύτικων αιτήσεων προέρχεται από την Κρήτη, η οποία το 2020 έλαβε τα 2/3 των συνολικών αγροτικών επιδοτήσεων της χώρας. Έγγραφα που επικαλείται το Politico αποδεικνύουν ότι άτομα από την Κρήτη δήλωναν ότι κατέχουν γη σε απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας, ακόμα και εκτός της χώρας.
Πολιτικές παρεμβάσεις και διώξεις
Η έρευνα της EPPO έχει ήδη οδηγήσει σε καταδίκες, με τους πρώτους ενόχους να καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης από 12 έως 24 μήνες. Στις 19 Φεβρουαρίου αναμένονται νέες δίκες για παρόμοιες υποθέσεις.
Ωστόσο, η αποκάλυψη της απάτης συνοδεύτηκε από έντονες πολιτικές παρεμβάσεις. Όπως σημειώνει το Politico, προϊστάμενοι του ΟΠΕΚΕΠΕ που επιχείρησαν να ελέγξουν τις ύποπτες αιτήσεις απομακρύνθηκαν, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της επικεφαλής Εσωτερικού Ελέγχου, Παρασκευής Τυχεροπούλου. Αφού εντόπισε παρατυπίες, αποκλείστηκε από τα συστήματα του Οργανισμού και τελικά απομακρύνθηκε από τη θέση της.
Ανάλογη τύχη είχε και ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόριος Βάρρας, ο οποίος το 2020 μπλόκαρε 3.500 ΑΦΜ και έστειλε υποθέσεις στη Δικαιοσύνη, πριν εξαναγκαστεί σε παραίτηση από τον τότε υπουργό Γεωργίας. Παρόμοια μοίρα είχε το 2023 και ο επόμενος πρόεδρος, Ευάγγελος Σημανδράκος, ο οποίος προσπάθησε να μπλοκάρει 6.000 ύποπτα ΑΦΜ.
Επιπτώσεις και διορθωτικά μέτρα
Η Ε.Ε. αντέδρασε επιβάλλοντας στην Ελλάδα πρόστιμο 283 εκατ. ευρώ για κακοδιαχείριση αγροτικών κονδυλίων από το 2020 έως το 2022. Παράλληλα, έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε αυστηρή επιτήρηση για 12 μήνες, απαιτώντας άμεσα μέτρα διαφάνειας.
Η ελληνική κυβέρνηση δια στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη δήλωσε στη Βουλή ότι “δεν έχει τίποτα να κρύψει”, ενώ υπογράμμισε ότι “γίνεται προσπάθεια εκσυγχρονισμού του ΟΠΕΚΕΠΕ για να μειωθούν τα περιθώρια απάτης”. Ο νυν υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κωνσταντίνος Τσιάρας, έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ υπό την εποπτεία του υπουργείου και δεσμεύτηκε να εφαρμόσει αυστηρότερα μέτρα ελέγχου.
