Με βελτιωτικές αλλαγές στις οποίες προχώρησε η ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης και μετά από μία διήμερη πολύωρη συζήτηση και έντονη αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία, από την Ολομέλεια της Βουλής, το νομοσχέδιο με το νέο ποινικό κώδικα.
Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι:
- η επιτάχυνση της δικαιοσύνης
- ο εκσυγχρονισμός και η αποτελεσματικότητα της ποινικής δίκης
- η προστασία των ανηλίκων
- ο εξορθολογισμός των ποινών και
- η αντιμετώπιση εγκλημάτων με σοβαρές κοινωνικές προεκτάσεις.
Οι δύο άξονες της μεταρρύθμισης:
- Αντιμετώπιση της «μικρομεσαίας» εγκληματικότητας με βασικό μέσο την έκτιση των ποινών, που καταπολεμά το αίσθημα ατιμωρησίας και αυξάνει την ασφάλεια των πολιτών. Για παράδειγμα:
- Η αναστολή της ποινής για πλημμελήματα μετατρέπεται από κανόνας σε εξαίρεση. Θα μπορεί να χορηγηθεί σε ποινές φυλάκισης έως ένα έτος όταν οι αμετάκλητες προηγούμενες καταδίκες δεν υπερβαίνουν το ένα έτος.
- Σε ποινές φυλάκισης από 2 έως τρία έτη, αλλά και στις ποινές άνω των 3 ετών θα προβλέπεται έστω και μερική έκτιση της ποινής σε σωφρονιστικό κατάστημα, ενώ σε ποινές φυλάκισης έως δύο ετών θα αποτελεί προτεραιότητα η έκτιση ποινών με εναλλακτικούς τρόπους, όπως η κοινωφελής εργασία, η μετατροπή της ποινής σε χρήμα και η κατ’ οίκον έκτιση με ηλεκτρονική επιτήρηση.
- Αυξάνεται το ανώτατο όριο κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων στα 25 έτη (από 20). Αντίστοιχα και επί συρροής πλημμελημάτων στα 10 έτη (από 8).
- Η αποφυλάκιση υπό όρους θα εναπόκειται στην κρίση του δικαστικού συμβουλίου ανάλογα με την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη.
2. Η επιτάχυνση των διαδικασιών και του χρόνου της ποινικής δίκης, που αποτελεί μέρος του γενικότερου σχεδίου για ταχύτερη απονομή του δικαίου στη χώρα μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα των προτεινόμενων διατάξεων περιλαμβάνουν:
- Την άμεση εκδίκαση, χωρίς τήρηση της χρονοβόρας διαδικασίας των συμβουλίων σε σοβαρά κακουργήματα (εμπρησμός δάσους ή η διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών), όπως και κακουργήματα όλων των ειδικών ποινικών νόμων.
- Την πρόβλεψη υψηλών χρηματικών προστίμων για τους δικομανείς και όσους με δόλιες και προφανώς αβάσιμες μηνύσεις απασχολούν ασκόπως τον μηχανισμό απονομής της δικαιοσύνης.
Τέλος, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις, που αντιμετωπίζουν κρίσιμα θέματα αυξημένου εθνικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, όπως η οικολογική καταστροφή μέσω των εμπρησμών, η ενδοοικογενειακή βία, η προστασία αλλά και η παραβατικότητα των ανηλίκων. Ενδεικτικά:
- Ένταξη των ανηλίκων θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας στο προστατευτικό πλέγμα του άρθρου 227 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που θωρακίζει το θύμα κατά τον τρόπο εξέτασης και το προφυλάσσει από επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ψυχική ταλαιπωρία.
- Θεσπίζεται υποχρέωση των επαγγελματιών (εκπαιδευτικοί, ιατροί, ψυχολόγοι κ.ά) να καταγγέλλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, με ταυτόχρονη ενίσχυση του πλέγματος προστασίας, από ενδεχόμενες σε βάρος τους κακόβουλες μηνύσεις.
- Δημιουργείται το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας με την ενίσχυση των δημοσίων και ιδιωτικών δομών που τους παρέχουν οικονομική και ψυχολογική στήριξη.
- Ενισχύονται τα δικονομικά μέσα με σκοπό την προστασία των θυμάτων και την πρόληψη υποτροπής των δραστών.
